„Tradycja to dąb, który tysiąc lat rósł w górę.
Tradycja naszych dziejów jest warownym murem.”
Miś
W kończącym się już roku szkolnym uczniowie technikum architektury krajobrazu zostali zabrani w podróż do przeszłości. Nauczyciele zawodu chcieli pokazać, że przeszłość może być fascynującym źródłem inspiracji we współczesnym świecie.
Swoją podróż rozpoczęliśmy od garści wiedzy historycznej, którą podzielił się z nami lokalny historyk i pasjonat naszego regionu – Pan Tadeusz Korowaj. Uświadomiliśmy sobie wtedy, że jesteśmy, pod względem historycznym bardzo młodym regionem. Nasza obecna tożsamość kulturowa zaczęła tworzyć się dopiero po II wojnie światowej. Naszą regionalność kształtuje więc mnogość tradycji i kultur, które na tereny dawnych Prus Wschodnich przywiozła ze sobą ludność przesiedlana tu po zakończeniu wojny. Ta niezwykła mieszanka sprawiła, że jesteśmy niezwykłym, eklektycznym połączeniem wpływów płynących do nas z różnych regionów Polski.
Aby lepiej zrozumieć kulturę oraz rzemiosło mazurskie uczniowie wybrali się do Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku. Tam mieli okazję poznać realia życia na ówczesnej wsi. Tam także oprócz wytworów rzemiosła młodzież mogła zapoznać się także z tradycyjnym wyglądem ogrodów wiejskich, w tym warzywników i zielników, które stały się inspiracją do stworzenia naszego średniowiecznego herbulariusa. W muzeum uczniowie brali także udział w warsztatach, na których stworzyli swoje autorskie kafle gliniane.
Ten rok szkolny minął nam pod znakiem zapoznawania się z rzemiosłem ludowym. Rękodzieło inspirowane ludową twórczością, wykonane z naturalnych materiałów – na tym skupiliśmy swoje działania artystyczne.
Rękodzieło okolicznościowe – dekoracje bożonarodzeniowe
Drewniane choinki, stroiki, wieńce adwentowe, makrama. Uczniowie systematycznie poznawali nowe techniki i rodzaje dzieł ludowych i próbowali swoich sił w tworzeniu tych niezwykłych dekoracji. Bo cóż ciekawego można zrobić ze sznurka? Makrama, czyli sztuka wiązania sznurków jest idealną odpowiedzą na to pytanie. Uczniowie stworzyli piękne bożonarodzeniowe anioły.
Rzeźba
Glina jest bardzo wdzięcznym materiałem do pracy. Plastycznym i niezwykle podatnym nawet na delikatny dotyk. W ten sposób powstały płaskorzeźby oraz wolno stojące obiekty. Wśród prac przeważają te ozdobione motywami roślinnymi.
Palmy wielkanocne
Bardzo ważnym elementem kultury ludowej jest silne zakorzenienie w tradycjach religijnych, których nie mogło oczywiście zabraknąć w naszej przygodzie z rękodziełem. Tradycyjnie wylatanie palm było zadaniem kobiet w czasie przedwiośnia. Było ono poprzedzone jesiennymi zbiorami kwiatów, traw i zbóż. Suszenie i barwienie zebranego surowca było kolejnymi etapami zmierzającymi do stworzenia tych charakterystycznych wielkanocnych dekoracji.
Litografia
W poszukiwaniu kolejnych inspiracji uczniom została przybliżona sztuka litografii, czyli techniki graficznej zaliczanej do druku płaskiego. Zadaniem uczniów były stworzenie matryc, przy pomocy których stworzyli potem odbitki. Powstały małe ikony oraz zakładki do książek. W tej dziedzinie także dało się zauważyć fascynację wzorami roślinnymi.
Warsztaty tkackie
Dzięki uprzejmości kętrzyńskiego stowarzyszenia „Konik Mazurski” uczniowie mieli okazję zapoznać się ze skomplikowaną i trochę już zapomnianą sztuką tkactwa. Praca z krosnami nie należy do najłatwiejszych, wymaga skupienia i umiejętności manualnych. Nasi uczniowie po raz kolejny sprostali postawionemu przed nimi wyzwaniu.
Palinocka
Wicie wianków w Noc Kupały, czyli najkrótszą noc w roku jest elementem obrzędów pogańskich, które przetrwały do dziś. Dawniej wszystkie dziewczynki były uczone wyplatania wianków i była to powszechnie znana umiejętność. Dziś już niewiele osób pamięta o tym rytuale. Dlatego jesteśmy niezwykle wdzięczni stowarzyszeniu „Konik Mazurski” za zaproszenie do uczestnictwa w tym wydarzeniu.
Podsumowując rok naszego projektu edukacyjnego możemy stwierdzić, że jeszcze wiele działań pochłonie zapoznanie się z szerokim wachlarzem rękodzieła ludowego oraz poznanie naszego regionu. Dlatego w przyszłym roku planujemy podjąć kolejne kroki zmierzające do uzyskania jeszcze pełniejszego obrazu naszego niezwykle ciekawego regionu.
Natalia Bielińska
Magdalena Witkowska-Hrycek